Trò Chơi Gasing

Tên trò chơi:Gasing hay Spinning top

Thể loại trò chơi: Trò chơi dân gian các nước Đông Nam Á

Lịch sử:Spinning top, hay còn gọi là Gasing ở Brunei, được coi là một trò chơi truyền thống phổ biến và được chơi ở nhiều nơi trên thế giới. Đặc biệt ở Brunei, là một trong top những trò chơi được chơi phổ biến nhất và được tổ chức chơi nhiều trong các sự kiện, lễ hội.

Mục đích, ý nghĩa trò chơi:Trò chơi cần sự kết hợp khéo léo giữa kỹ năng cá nhân và cả kỹ năng teamwork. Trò chơi tạo ra không khí thể thao cạnh tranh lành mạnh

Số lượng người chơi:Trò chơi Gasing thường chơi theo các cá nhân với nhau, số lượng từ 3 – 5 người cùng thi đấu. Trò chơi này cần yếu tố sức khỏe và khéo léo, phù hợp với các bé trai.

Chuẩn bị chơi:

Địa hình: Trò chơi cần địa hình bằng phẳng hoàn toàn để con quay có thể quay thuận lợi.

Dụng cụ chơi

Để chơi được trò Gasing mỗi người chơi cần chuẩn bị các dụng cụ chơi riêng của mình bao gồm:

– Con quay: thường được làm bằng gỗ tốt, bền hoặc kim loại,… tùy theo khu vực mà chất liệu của con quay sẽ khác nhau. Con quay có cấu tạo gồm 3 phần chủ yếu là thân, đinh quay và mấu để quấn dây.

– Theo sự đa dạng văn hóa, các con quay ở mỗi nơi sẽ có hình dạng khác nhau. Ở Brunei thân con quay thường được chế tác theo hình dạng quả chuông.

– Đinh quay được đóng dọc theo trục thân quay ở phía nhỏ hơn của nó. Ở một số dân tộc, thân có phần cuối nhọn để làm đinh quay mà không cần dùng đinh đóng vào.. Ngoài ra bi sắt loại nhỏ cũng có thể dùng làm đinh quay.

– Con quay được làm thủ công hoặc tiện bằng máy có kích thước từ nhỏ đến to tùy ý thích và phù hợp với người chơi. Hình dạng con quay gần như là đối xứng một cách hoàn hảo để có thể quay lâu mà không bị tác động bởi trọng lực trái đất. Tuy nhiên, phần mấu để quấn dây thường sẽ dài hơn phần đinh quay ở dưới.

Cách chơi:

Gasing rất đa dạng hình thức đánh, ở mỗi đất nước, mỗi vùng lại có một cách chơi riêng, điển hình như các cách chơi sau. Nhìn chung, trò chơi có cách chơi giống trò chơi đánh quay, hay đánh cù ở Việt Nam.

Chơi biểu diễn

Những người tham gia theo hiệu lệnh cùng bổ con quay xuống mặt sân chơi, con quay của ai quay được lâu nhất thì coi là thắng cuộc. Chơi biểu diễn còn có thể vẽ một vòng tròn trên mặt đất rồi cho con quay quay trong đó.

Hầm

Những người chơi cùng thực hiện bổ con quay, một hoặc nhiều người chơi (tùy thỏa thuận) có con quay dừng sớm nhất sẽ bị hầm, nghĩa là phải để cho những người khác bổ con quay vào con quay của mình. Thể thức này cũng có thể chia làm hai phe để chơi, hai bên cử một đại diện ra để xác định đội bị hầm.

Ăn vố, trả vố

Đây là thể thức thường dùng khi chỉ có hai người chơi, mỗi người sẽ lần lượt đặt hoặc cho con quay của mình quay để người còn lại bổ.

Chơi tự do

Là không phân biệt người chơi và người đánh, nếu đánh trượt thì phải đi quay và người nào đánh trúng thì được đánh tiếp, còn những người quay trước không bị người khác đánh trúng thì lại được đánh.

Chơi theo đồng đội

Chia đều những người tham gia thành hai đội, mỗi bên có từ 3 đến 5 người, thậm chí lên đến 10 người. Theo hình thức đồng đội thì chỉ cần một người trong đọi đánh trúng và thắng được đối phương là coi như đội đó thắng. Đánh quay không phải như nhiều người thường nghĩ là hai bên cùng ném con quay xuống đất, bên nào bị đổ trước là thua mà phải có luật lệ riêng.

Quấn dây: Trước khi bắt đầu chơi, người chơi cần biết quấn dây quay vào con quay. Cần quấn chặt dây quay vào con quay bắt đầu từ điểm mấu quấn dây tiếp xúc với thân quay, rồi quân dần lên trên. Người chơi giữ chặt đầu dây còn lại (hoặc quấn vào ngón tay) để chuẩn bị động tác ra quay hoặc bổ quay.

Bổ quay: Đây là kĩ thuật quan trọng nhất của chơi Gasing. Người chơi giữ chặt đầu dây còn lại (hoặc quấn vào ngón tay) để bổ con quay, nghĩa là lăng cho con quay văng ra và thường kết hợp với lực giật đầu dây đang giữ để con quay quay được nhiều vòng hơn. Theo động tác bổ có thể phân ra thành ba cách chính:

Ra quay: được sử dụng khi bạn muốn đưa con quay của mình thoát khỏi dây cuốn và bắt đầu quay vòng tròn trên mặt đất. Khi đó, người chơi hơi cúi xuống và khuỵu chân, để con quay ở khoảng ngang bụng rồi lăng con quay ra, tay giật dây di chuyển gần như song song với mặt đất.

Bổ thượng: người chơi đứng thẳng, tay cầm quay cao ngang gáy rồi ném quay xuống theo phương thẳng đứng, tay giật dây di chuyển từ dưới lên trên.

Bổ vát: cách thực hiện gần như bổ thượng nhưng không theo phương thẳng đứng mà theo đường chéo.