Tên trò chơi: CHI CHI CHÀNH CHÀNH
Thể Loại: Trò chơi dân gian.
Dân tộc/ Khu vực: Việt – Việt Nam
Mục đích, ý nghĩa:
- Chi chi chành chành là trò chơi tập thể, yêu cầu các bé phải thuộc và đọc đúng lời đồng dao theo nhịp nên mang lại những lợi ích sau đây:
- Người chơi được hoạt động tập thể, rèn luyện khả năng phán đoán
- Rèn luyện cách đọc rõ ràng, đúng nhịp bài đồng dao
- Giúp có thêm bạn mới, khả năng giao tiếp, hòa đồng với mọi người
Lịch sử: Chi chi chành chành nói riêng và trò chơi dân gian nói chung được lưu truyền rộng rãi lâu đời, không ai biết tác giả là ai và nó ra đời vào thời gian nào hay hoàn cảnh nào. Trò chơi này nhận được sự yêu thích của bao thế hệ trẻ thơ Việt Nam, là kỉ niệm tuổi thơ đáng nhớ bên lũ bạn nghịch ngợm.
Số lượng người chơi: Số người chơi tốt thiểu là 2 người và không giới hạn số lượng, càng đông càng vui.
Chuẩn bị:
Địa điểm: Vì không cần chạy nhảy, vận động, chỉ ngồi một chỗ nên không cần diện tích rộng, đủ chỗ cho tất cả các bé ngồi là được.
Bài đồng dao:
Lời 1:
“Chi chi chành chành
Các anh bạn nhỏ
Nhặt cỏ vườn rau
Bắt sâu ruộng đỗ
Thi nhau ta cố
Xem nào ai nhanh
Chi chi chành chành
Ù à ù ập”
Lời 2:
“Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Bắt dế đi tìm
Ù à ù ập.”
Lời 3:
“Chu tri rành rành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương tập đế
Cấp kế đi tìm
Hú tim òa ập.”
Mô tả chi tiết (luật chơi, cách chơi):
– Khi đến câu “ù à ù ập” thì người chơi phải rút ngón tay ra khỏi bàn tay của người điều khiển thật nhanh. Nếu ai không rút kịp tay mà bị nắm trúng thì phải bị phạt theo thỏa thuận trước khi chơi
– Người điều khiển đứng xòe bàn tay ra, những người chơi khác giơ ngón trỏ của mình và đặt vào lòng bàn tay của người điều khiển. Người điều khiển vừa xòe tay vừa đọc nhanh lời đồng dao.
– Đến chữ “ập” thì người điều khiển nắm tay lại, người chơi phải phán đoán để rút tay thật nhanh. Ai rút không kịp bị nắm lại thì sẽ phải thay thế người điều khiển để thực hiện trò chơi.
Biến thể:
– Biến thể của bài đồng dao được ghi lại trong giai đoạn lịch sử những năm 1856 – 1888 khi đất nước ta rơi vào loạn lạc, bị giặc Pháp xâm lược, triều đình rối loạn. Cụ thể là:
Câu đầu: “Chu tri rành rành” có nghĩa là bố cáo cho mọi người đều biết.
Câu thứ 2: “Cái đanh nổ lửa” nói về tiếng súng của quân đội Pháp bắn vào Đà Nẵng.
Câu thứ 3: “Con ngựa đứt cương” chỉ việc băng hà của vua Tự Đức vào năm 1883 và sự rối loạn của triều đình Huế lúc bấy giờ. Sự kiện này cho thấy câu “con ngựa mất cương” hợp lý và có ý nghĩa hơn ‘con ngựa chết trương’.
Câu thứ 4: “Ba vương tập đế” chỉ vào việc trong vòng chưa đầy 1 năm từ tháng 9 năm 1884 sau khi vua Tự Đức mất, đã có liên tiếp 3 vị vua thay nhau lên ngôi là Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi.
Câu thứ 5: “Cấp kế đi tìm” nói về việc Tôn Thất Thuyết vì bị Thống Chế De Coursy xử ép nên đêm 22 tháng 5, 1885 liều đánh úp dinh Khâm Sứ và đồn Mang Cá ở Huế. Việc thất bại, Thuyết đem vua đi trốn rồi truyền hịch Cần Vương đi khắp nơi. Quân Pháp một mặt lo dẹp loạn, một mặt cấp tốc cho người đi tìm vua Hàm Nghi để làm yên lòng dân.
Câu cuối: “Hú tim òa ập” chỉ vào việc tên Trương Quang Ngọc làm phản, cùng với suất đội hầu cận vua Hàm Nghi là Nguyễn Đình Tình, nửa đêm 26 tháng 9, 1888 cùng 20 thủ hạ xông vào chỗ vua tạm trú ở làng Tả Bảo, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình, bắt vua trong lúc đang ngủ.
Sưu tầm: Nguyễn Lan Quỳnh
Video minh họa:
Thông tin bổ sung:
Nguồn tham khảo: Internet;
Hashtags: #chichichanhchanh; #chi-chi-chanh-chanh; #thuvientrochoi
